Raadgevend referendum

Door te stemmen geeft u aan of u voor of tegen de Wiv 2017 bent waarmee de Tweede en Eerste Kamer al hebben ingestemd.

Op 1 september 2017 is een deel van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017 al in werking getreden. Het gaat om de artikelen 1, 32, eerste lid, 33, 34, 35, 97, eerste en tweede lid, 98, 99, 100, 101, 103, 104, 105, 106 en 170. Daarbij is gebruik gemaakt van de mogelijkheid van artikel 12 Wet raadgevend referendum, dat de mogelijkheid biedt om de wet al (deels) in werking te laten treden als dit geen uitstel kan lijden.

Het referendum geeft kiezers de mogelijkheid om zich voor of tegen de wet uit te spreken. Op het stembiljet zal de volgende vraag komen te staan: “Bent u voor of tegen de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017?”

Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017

Informatie over de inhoud van de Wiv 2017 kunt u vinden op de website van de Referendumcommissie. De referendumcommissie heeft als taak informatie aan kiezers te verstrekken over wetten waarover een referendum wordt gehouden.

In Caribisch Nederland zal de terinzagelegging van de wettekst plaatsvinden op de bestuurskantoren van Bonaire, Sint Eustatius en Saba. U kunt daar de wettekst inzien. Maar als u daarvan geen gebruik kan of wil maken, dan kunt u gratis een geprint exemplaar van de wet op het bestuurskantoor afhalen. Mogelijk zal de wettekst ook worden geplaatst op de websites van de openbare lichamen.

Uitslag

De uitslag is niet bindend; regering en parlement hebben na een referendum het laatste woord. Het referendum is geldig als ten minste dertig procent van het aantal kiesgerechtigden een geldige stem heeft uitgebracht (voor, tegen of blanco).

Vervolg

Als het referendum geldig is en de meerderheid van de kiezers is voor, kan de regering ook de overige artikelen van de wet in werking laten treden. Is de meerderheid van de kiezers tegen, dan geldt de uitslag als een raadgevende uitspraak tot afwijzing van de wet. De regering moet dan zo spoedig mogelijk beslissen of zij een wetsvoorstel zal indienen dat uitsluitend strekt tot intrekking van de wet, en de Eerste en Tweede Kamer zo spoedig mogelijk inlichten over haar beslissing.

Wie mag stemmen?

Iedere Nederlander die 18 jaar of ouder is en niet uit het kiesrecht is ontzet, mag stemmen. Bent u kiesgerechtigd dan krijgt u van uw openbaar lichaam automatisch een stempas toegestuurd, dat is uw uitnodiging om te komen stemmen. Heeft u twee weken voor de dag van stemming 21 maart 2018 (dus uiterlijk: 7 maart 2018) nog geen stempas ontvangen, neem dat contact op met de afdeling burgerzaken. 

Waar en wanneer kunt u stemmen?

Op 21 maart kunt u stemmen van half acht ‘s morgens tot 9 uur ‘s avonds in elk willekeurig stemlokaal van uw openbaar lichaam. 

Stemlokalen openbare lichamen Caribisch Nederland:

Bonaire

1. Jong Bonaire
2. Sentro di bario Tera Cora
3. Sentro di bario Nikiboko
4. Plasa Francisco (Chico) Goeloe in Entrejol
5. Sentro di bario Nort Saliña
6. Tia Sani, Rincon

Sint Eustatius

Mike van Putten Youth Center (bekend als Lions Den).

Saba

The Sunny Valley Youth Center.

Wat hebt u nodig om te kunnen stemmen?

Om te kunnen stemmen, moet u uw stempas en een geldig identiteitsbewijs meenemen. Hetzij een Nederlands paspoort, identiteitskaart of rijbewijs. Zonder uw stempas en geldig identiteitsbewijs mag u niet stemmen! Uw identiteitsbewijs mag maximaal vijf jaar verlopen zijn, oftewel geldig zijn tot minstens 22 maart 2013. Is uw identiteitsbewijs meer dan vijf jaar verlopen, vraag dan zo snel mogelijk een nieuw identiteitsbewijs aan bij Burgerzaken (Census Office). Het duurt namelijk enige tijd voordat u uw aangevraagde document kunt ophalen.

Wat moet u doen als u geen stempas (meer) hebt?

Iedere kiesgerechtigde ontvangt thuis een stempas. Heeft u geen stempas ontvangen? Bent u deze kwijtgeraakt? Of is het stuk gegaan? Vraag zo snel mogelijk een vervangende stempas aan. Dit kan schriftelijk tot uiterlijk vrijdag 16 maart 2018, persoonlijk op het kantoor van Burgerzaken tot uiterlijk dinsdag 20 maart 2018 om 12.00 uur, op vertoon van een geldig identiteitsbewijs.

Volmacht

Kunt u zelf niet stemmen: geef een volmacht.

Een schriftelijke volmacht kunt u tot uiterlijk 16 maart 2018 aanvragen bij Burgerzaken. Zij hebben hiervoor een formulier.

Voor een onderhandse volmacht kunt u de achterkant van uw stempas gebruiken. Naast de stempas moet u ook een kopie van uw identiteitsbewijs meegeven aan de persoon die uw stem uitbrengt.

Bent op 21 maart 2018 in Europees Nederland en wilt u stemmen? Vraag dan een kiezerspas aan bij Burgerzaken. Dat kan schriftelijk tot uiterlijk 16 maart 2018 en mondeling tot uiterlijk 20 maart 2018, 12.00 uur. Met een kiezerspas kunt u in elk stemlokaal stemmen.

Bent u op 21 maart 2018 tijdelijk in het buitenland, bijvoorbeeld voor vakantie of studie en wilt u zelf stemmen? Dat kan per brief. U moet zich wel uiterlijk 21 februari 2018 als “briefstemmer” hebben geregistreerd bij de burgemeester van Den Haag. Registeren doet u via Kiezers buiten Nederland.

Hoe brengt u uw stem uit

U stemt met een papieren stembiljet en een rood potlood. Het stembiljet ontvangt u van de stembureauleden in het stembureau. Op het stembiljet wordt de volgende vraag gesteld: Bent u voor of tegen de wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017? U stemt door het (deels) rood maken van de witte stip bij het vak 'Voor' of bij het vak 'Tegen'. U kunt ook niets invullen dan stemt u blanco. Schrijf verder niets op het stembiljet, uw stem kan daardoor ongeldig worden. Mocht u uw biljet per ongeluk ongeldig hebben gemaakt, of u heeft zich vergist, dan kunt u eenmalig een nieuw stembiljet vragen aan één van de stembureauleden in het stemlokaal.

Geheime stemming

De stemming is geheim. De opstelling van de stemhokjes in het stemlokaal hoort zodanig te zijn dat niemand kan zien wat u stemt. Alleen mensen met een lichamelijke beperking mogen hulp krijgen in het stemhokje. Alle andere kiezers stemmen alleen. Nadat u uw keuze heeft gemaakt, vouwt u het stembiljet zodanig op, dat uw keuze niet zichtbaar is. Vervolgens stopt u het in de stembus. 

Na de stemming

Om 21.00 uur sluiten de stembussen. De stemlokalen blijven open, want kiezers mogen bij het tellen van de stemmen door de leden van het stembureau aanwezig zijn. Zij mogen niet helpen met tellen.
Na het tellen van de stemmen deelt de voorzitter van het stembureau aan de aanwezigen het aantal getelde stemmen “voor”, “tegen”, “blanco” en “ongeldig” mee. Daarna wordt het proces-verbaal opgemaakt en de zitting van het stembureau gesloten. 

De gezaghebber telt vervolgens de tellingen van alle stembureaus van het openbaar lichaam bij elkaar op en stuurt dat naar het hoofdstembureau op Bonaire. Het hoofdstembureau stelt op vrijdag 23 maart om 10.00 uur in een openbare zitting het totaal van het aantal op Bonaire, Sint Eustatius en Saba uitgebrachte stemmen  'voor', 'tegen' 'blanco' en 'ongeldig' vast. Deze aantal worden doorgeven aan het centraal stembureau (de Kiesraad). De Kiesraad stelt zo snel mogelijk in een openbare zitting de uitslag van het referendum voor heel Nederland vast.